Blog

Stara Lubowla  (po słowacku Stará Ľubovňa ) - piękne miasteczko na słowackim Spiszu, jest jedną z propozycji na weekendową wyprawę z Polski. Na każdym kroku spotkamy tu szereg miejsc i akcentów związanych z naszym krajem – począwszy od języka, w którym mówią miejscowi (gwara dialektu małopolskiego języka polskiego) aż po pamiątki historyczne po polskich królach i możnowładcach panujących na Lubowelskim Zamku.

Stara Lubowla – lokalizacja

Stara Lubowla leży na Spiszu we wschodniej części Słowacji. Miasteczko ulokowane jest w kotlinie zamkniętej od południa Górami Lewockimi, od północnego – wschodu pasmami Gór Lubowelskich, a od północnego- zachodu miasteczko zamyka Magura Spiska. Miejscowość wyniesiona jest na wysokość 545 m n.p.m. Obecnie zamieszkuje tu na stałe około 16,3 tys. mieszkańców.

Od granicy z Polską w linii prostej jest około 15 km.

Stara Lubowla – dojazd

Dojazd ze Szczawnicy (76 km; 1 h 25 min.) rozpoczyna się od jazdy w kierunku zachodnim na Krościenko nad Dunajcem i dalej na północ DW 969, która skręca w Łącku na wschód. W Barcicach zjeżdżamy na południe na DK 87 prowadzącą na Piwniczną – Zdrój i przejście graniczne. Od przejścia jedziemy drogą 68 do Lubowli.

Z Krynicy – Zdrój leżącej na wschód od Piwnicznej na przejazd 59 km potrzebujemy około jednej godziny. Z centrum jedziemy na południowy zachód i na południe na drogę wojewódzką 971 wiodącą do Piwnicznej – Zdrój. Po przekroczeniu linii granicy jedziemy na południe drogą 68 prosto do Lubowli.

Przejazd z Krakowa zajmuje niemal 2,5 godziny (156 km). Najpierw szybka podróż autostradą A4 na wschód. Na węźle Brzesko skręcamy na południe na DK 75 kierunek Nowy Sącz. Omijamy miasto DK 28, po czym  wjeżdżamy na DK 87 do Piwnicznej. Za Piwniczną po stronie słowackiej jedziemy podróżujemy trasą 68 na południe kierunek Lubowla.

Stara Lubowla – historia miasta

O miejscowości Stara Lubowla było głośno, zanim uzyskała ona dokumenty lokacyjne potwierdzające prawa miejskie. Po koniec XIII stulecia, Lubowla i jej okolice stanowiły przedmiot sporu między Polską a Węgrami. Wykorzystując zamęt na Węgrzech Kinga, żona Bolesława Wstydliwego, obsadziła teren swoimi wojskami. W ten sposób Lubowla znalazła się pod polską okupacją. Stan ten trwał do śmierci księżnej, ale nie był to ostatni akt polskiej historii Lubowli.

Prawa miejskie Lubowla otrzymała z nadania króla Ludwika Węgierskiego w roku 1364. W tym znaczącym roku król Ludwik gościł w Krakowie na zjeździe monarchów, podczas którego Kazimierz Wielki lokował pierwszą polską szkołę wyższą. Wówczas odbyła się także słynna uczta u Mikołaja Wierzynka.

W czasach panowania Zygmunta Luksemburczyka w roku 1412, Stara Lubowla wraz z licznymi wsiami i miasteczkami weszła w skład „zastawu spiskiego”. Była to umowa między Polską a Węgrami, na mocy której tę część Spiszu we władanie przejął Władysław Jagiełło. Czasy polskie w Lubowli trwały aż do roku 1769, gdy region trafił najpierw pod okupację habsburską, a następnie stał się własnością cesarzy z Wiednia.

Po zakończeniu I wojny światowej, Stara Lubowla znalazła się w granicach Czechosłowacji, a po jej rozpadzie w 1993 znajduje się na terytorium Słowacji.

Stara Lubowla – atrakcje historyczne i etnograficzne

W centrum miasta warto zobaczyć:

• Námestie sv. Mikuláša, czyli rynek miejski pochodzący z okresu średniowiecza; uwagę przyciągają głownie doskonale zachowane mieszczańskie kamienice w stylach renesansowym oraz klasycystycznym,
• Kościół pw. Św. Mikołaja – wzniesiony w XIII wieku w stylu gotyckim przeszedł dwie poważne przebudowy: barokową w XVII stuleciu oraz klasycystyczną w XIX; kościół ma barokowy wystrój; zachowały się zabytki gotyckie – kamienna chrzcielnica oraz rzeźba Madonny z roku 1300.

Najważniejszą atrakcją regionu jest Zamek Lubowelski. Aby do niego dojechać z Polski, nie trzeba wjeżdżać do miasta – z trasy 68 wiodącej do Lubowli widząc stadion po prawej stronie ok. 150 m przed mostem na rzece Poprad skręcić w lewo w ulicę Zamkową. Parking jest około 400 m dalej.

Zamek Lubowla wzniesiono w średniowieczu, a następnie wielokrotnie go przebudowywano. Doskonale zachowane oraz odrestaurowane elementy architektury obronnej oraz pomieszczenia mieszkalne zamku dają świadectwo wielkości oraz zamożności panujących tu władców i ich namiestników.

Zamek w okresie polskim był siedzibą starostów spiskich. Wśród nich byli przedstawiciele wielu możnych, znaczących polskich rodów.

W XVII wieku podczas potopu szwedzkiego na zamku ukryto polskie klejnoty koronacyjne. Współcześnie w jednej z zamkowych komnat znajduje się ekspozycja kopii tych klejnotów.

Podczas trwającej około dwóch godzi wędrówki po zamku można zapoznać się z ekspozycjami militarnymi, wyposażeniem komnat, elementami architektury obronnej.

Skansen Wsi Spiskiej - Muzeum Architektury Ludowej

Tuż przy zamku znajduje się kolejna atrakcja – Skansen Wsi Spiskiej, a dokładnie Muzeum Architektury Ludowej. Na terenie skansenu znajduje się drewniana greckokatolicka cerkiew przeniesiona ze wsi Matysowa. Domy pochodzące z początku XX wieku przeniesiono z kilku wsi rozrzuconych po Spiszu. W skansenie organizowane są pokazy prac rolniczych i rzemieślniczych. Tu w zagrodach i na pastwiskach hoduje się zwierzęta, takie jak przed laty tradycyjnie hodowano na wsi. Atrakcją, głównie dla dzieci, jest możliwość karmienia i głaskania zwierząt.

Nestville Park

Tropiciele spiskich tradycji nie mogą ominąć Nestville Parku – szczególnego skansenu w nowoczesnym wydaniu. Park znajduje się w miejscowości Hniezdne ( ok. 5 km na zachód od Starej Lubowli). Park powstał w miejscu odkrycia najstarszej destylarni na Słowacji. Pomysł odtworzenia dawnych sposobów produkcji alkoholu połączono z nowoczesną destylarnią produkującą tysiące litrów sławnej w świecie słowackiej whisky. W Nestville Park odnajdą się głownie dorośli – przede wszystkim podczas degustowania miejscowych wyrobów. Jeśli będziemy tam z dziećmi koniecznie wstąpmy do pijalni czekolady połączonej ze sklepem w wyrobami czekoladowymi. Można to spróbować kilku rodzajów czekolady oraz zakupić pralinki konszowane i ręcznie wykonywane w miejscowej wytwórni.